استادیار گروه مهندسی بهداشت محیط دانشکده بهداشت کرمان در این رابطه گفت: از کل مقدار پلاستیک مصرفی در دنیا تنها 21 درصد آن (بیش از 368 میلیون تن در سال 2019) بازیافت یا سوزانده و 79 درصد باقی مانده آن وارد محیط زیست شده است.
به گزارش روابط عمومی دانشکده بهداشت دانشگاه، دکتر مجید هاشمی بیان کرد: طبق گزارش منابع علمی معتبر، تخمین زده شده که پتانسیل انباشته شدن پلاستیک در محیط‌های دریایی تا سال 2025 در محدوده 250 میلیون تن خواهد بود.
او به تقاضای هزاران محصول پلاستیکی در زندگی روزمره جامعه بشری اشاره کرد و گفت: گسترش تولید و استفاده از پلاستیک، و به تبع آن انتشار میکروپلاستیک ها [Microplastics=MPs] و نانوپلاستیکها [Nanoplastics=NPs] تأثیرات نامطلوب زیست‌محیطی و بهداشتی زیادی را ایجاد می کند.
وی افزود: پلاستیک حاوی مواد شیمیایی مختل کننده غدد درون ریز [Endocrine Disrupters=EDCs] و سایر ترکیبات مضر است که اثرات مخربی بر اجزای غدد درون ریز پستانداران مانند هیپوتالاموس، هیپوفیز، تیروئید، آدرنال، بیضه ها و تخمدان ها ایجاد می نماید.
وی ادامه داد: از آنجایی که EDC ها به صورت کووالانسی به پلاستیک متصل نیستند، می توانند به راحتی از مسیرهای مختلف (عمدتا بلع و استنشاق) وارد بدن شده و سیستم غدد درون ریز انسان را تحت تاثیر قرار دهد.
وی اضافه کرد: EDCهای مختلف، شباهت‌های ساختاری با گیرنده‌های هورمونی خاص دارند. بنابراین آنها در عملکرد گیرنده های هورمونی تداخل ایجاد می نمایند. اختلال در عملکرد غدد درون ریز می تواند منجر به تشدید ریسک فاکتورهای بیماریهای قلبی- عروقی شود.
این عضو هیئت علمی دانشگاه ادامه داد: طبق مطالعات انجام شده، ترکیبات شیمیایی مختل کننده غدد درون ریز منتشر شده از ترکیبات پلاستکی (عمدتا استرهای فتالات و بیسنفل آ) به دلیل اختلال در عملکرد متابولیکی بدن باعث افزایش فشار خون، افزایش LDL، تشدید ابتلا به دیابت و چاقی می شوند.
وی اضافه کرد: مطالعات گسترده ای در سطح دنیا در زمینه شناسایی میکروپلاستیک و نانوپلاستیکها در ماتریسهای مختلف صورت گرفته و در بعضی از این مطالعات اثرات بهداشتی این آلاینده ها نیز بررسی شده است.
او توصیه کرد: حتی الامکان از بسته بندی پلاستیکی برای نگهداری مواد غذایی استفاده نشود. برای ذخیره و نگهداری مواد غذایی به ویژه مواد غذایی اسیدی مانند آبلیمو، سرکه و امثال آن از ظروف پلاستیکی استفاده نشود و از ظروف شیشه ای استفاده شود.
دکتر هاشمی گفت: در صورتی که مجبور به استفاده از ظروف پلاستیکی شدیم، حتی الامکان برای مواد غذایی سرد استفاده شود و ذکر این نکته اهمیت دارد که ظروف پلاستیکی تیره رنگ و ظروفی که دارای لکه های غیر معمول می باشند عمدتا از مواد بازیافتی می باشند که اکیدا برای نگهداری مواد غذایی نباید استفاده شود.
دکتر هاشمی بیان کرد: خوشبختانه در ایران هم مسیر تحقیقاتی به سمت بررسی و شناسایی این آلاینده ها سوق داده شده است. طرحهای تحقیقاتی و پایان نامه های متعدد زیادی در زمینه شناسایی و بررسی اثرات بهداشتی این آلاینده ها در کشور به ویژه در دانشگاه های علوم پزشکی انجام شده و یا در حال انجام می باشد.
وی گفت: در گروه مهندسی بهداشت محیط دانشگاه علوم پزشکی کرمان و مرکز تحقیقات مهندسی بهداشت محیط نیز چند پایان نامه در مقطع دکتری و کارشناسی ارشد مهندسی بهداشت محیط و سم شناسی محیط در زمینه شناسایی میکروپلاستیک ها در ماتریسهای مختلف مانند دست و بزاق کودکان، منابع آب زیر زمینی و شیرابه زباله انجام و نتایج ارزنده ای را در اختیار تصمیم گیران ارائه شده است